A co my wiemy o strachu?

A co my wiemy o strachu?

Strach pod wieloma względami jest pożądaną emocją. Często chroni nas przed podejmowaniem ryzykownych działań. Gdy jednak przybiera na sile, powoduje paraliż i uniemożliwia zdrowe funkcjonowanie. W dobie pandemii strach towarzyszy każdemu, ale w różnym stopniu nasilenia. U każdego mogą go też wywoływać inne czynniki. Wszystko zależy od perspektywy.

Czego się boją dzieci w okresie pandemii, czy wojny?

• choroby,
• bólu,
• cierpienia własnego,
• cierpienia bliskich lub utraty bliskich,
• samotności.

Dzieci w różny sposób wyrażają swój strach. Rolą rodzica czy opiekuna jest zaopiekowanie się dzieckiem, które się boi oraz ukojenie strachu. Nieukojony strach kumuluje się i rośnie. Co ważne nie należy mylić ukojenia z zabraniem/usunięciem strachu/lęku. Dla rodzica naturalnym zachowaniem jest potrzeba zlikwidowania lęku czy strachu własnego dziecka. Niestety to TAK NIE DZIAŁA. Zadaniem opiekuna jest pomoc dziecku w oswojeniu jego strachu. Doświadczenie bycia wysłuchanym i zrozumianym jest najlepszym sposobem na oswojenie lęków. W obecnej sytuacji dziecko potrzebuje też zdobyć garść informacji na temat sytuacji, w jakiej się wszyscy znaleźliśmy. Wiedza ta musi być przekazana w sposób dobrany do wieku dziecka. Im młodsze dziecko, tym mniej szczegółów wymaga.

Jakie zachowania powinny wzbudzić czujność rodzica/opiekuna – czyli „symptomy w szczegółach”

Jakie zachowania powinny wzbudzić czujność rodzica/opiekuna – czyli „symptomy w szczegółach”

• Nastrój

Dziecko miewa zmienny nastrój, silnie go przeżywa, intensywnie okazuje złość, trudniej jest mu się uspokoić LUB odwrotnie jest nadmiernie wyciszone, wycofane, zamknięte w sobie.

• Trudności w koncentracji

Pustka w głowie, powolność myślenia, gonitwa myśli, trudność w koncentracji na lekcjach i nauce, częstsze zapominanie o różnych sprawach, trudności w podejmowaniu decyzji.

• Sen

Zmiana w rytmie snu: dziecko zauważalnie dłużej lub krócej śpi, a nie jest wypoczęte. Pojawiają się przebudzenia w nocy i trudności w ponownym zasypianiu. Dziecko ma kłopot z zasypianiem, cierpi na bezsenność, zapada w drzemki w ciągu dnia.

• Apetyt

Zmiana w ilości spożywanego jedzenia – więcej lub mniej. Jedzenie nie jest dla dziecka ważne lub przyjemne. „Podkręca” smak potraw solą lub cukrem częściej niż kiedyś. Preferuje mocne smaki, żeby coś poczuć.

• Somatyzacja – objawy z ciała

Ból brzucha, głowy inne dolegliwości bólowe i organiczne bez przyczyny organicznej – psychosomatyczne.

• Ruchliwość

Dziecko nie może usiedzieć na miejscu – nadruchliwość LUB odwrotnie, jest mniej ruchliwe, spowolniałe, ospałe, słabiej nawiązuje kontakt.

• Zainteresowania

Nuda, niechęć do podejmowania aktywności, utrata zainteresowania tym, co dotychczas lubiło robić.

• Cyberprzestrzeń – czyli ucieczka w świat wirtualny

Spędza kilkanaście godzin na dobę na telefonie lub przed komputerem. Zabiera posiłek do pokoju, nie jada z rodziną, całymi godzinami przesiaduje samo zamknięte w pokoju z telefonem/laptopem itp.

• Utrata sensu/wiary w siebie

Rezygnacja. Nie chce podejmować wysiłku nauki ani innych aktywności, bo „to nie ma sensu”, „i tak nic mu nie wyjdzie”, więc nie warto się starać.

Zaburzenia zachowania mogą przybierać różne rozmiary od łagodnych po ciężkie:

• Utrzymujące się gorsze samopoczucie.
• Problemy w relacjach z innymi – obcymi, kolegami/koleżankami, rodziną, najbliższa osobą.
• Zwiększenie dystansu emocjonalnego i społecznego – wycofanie.
• Problemy z nauką.
• Depresja przybierająca różne rozmiary od łagodnej po ciężką – zawsze wymaga interwencji i leczenia! Pamiętajmy depresja nie jest chorobą dorosłych, młodzież, a nawet dzieci, też chorują na depresję.
• Stany lękowe, lęk uogólniony.
• Zaburzenia nerwicowe.
• Ujawnienie się chorób psychicznych.
• Zespół stresu pourazowego – PTSD (post traumal stress syndrom)

Kilka rad, w jaki sposób rozmawiać z dzieckiem.

Kilka rad, w jaki sposób rozmawiać z dzieckiem.

Przyjęcie w rozmowie perspektywy dziecka – pomaga to zdecydowanie w komunikacji. Rodzic powinien sobie uświadomić, że inna jest perspektywa 5-latka, a inna 12- czy 16-latka.

Cierpliwe wysłuchanie – czas i skupienie na sprawie dziecka. Często zmęczenie, pośpiech, brak odpowiedniej uważności czy nadmiar własnych problemów uniemożliwia nam poprawne słuchanie.

Przeanalizowanie wspólnie określonych rozwiązań.

Towarzyszenie dziecku przy podejmowaniu przez nie decyzji.

Warto:

• inicjować rozmowy z dziećmi na tematy dotyczące bezpośrednio dziecka – sytuacji w szkole, samopoczucia, kontaktów z rówieśnikami, relacji, EMOCJI DZIECKA. Uczyć je nazywać swoje EMOCJE,
• okazywać zainteresowanie i zrozumienie,
• nie być natarczywym,
• nie oceniać,
• wysłuchać,
• rozmawiać o sposobach radzenia sobie z emocjami i trudnymi sytuacjami. Dzieci uczą się reakcji emocjonalnych od dorosłych. Nie daj się więc ponieść własnym emocjom. Staraj się zachować spokój, rozmawiaj życzliwie, zapewnij dziecku poczucie bezpieczeństwa.
• rozmawiać z dzieckiem o pozytywach trudnych sytuacji, okoliczności.

Wsparcie psychologiczne jest kategorią zróżnicowaną, składa się na nie:

• wyrozumiałość,
• akceptacja,
• miłe gesty,
• okazywanie uczucia,
• motywowanie i pochwały,
• pocieszanie,
• dodawanie otuchy,

Na jakie symptomy warto zwrócić uwagę?

Na jakie symptomy warto zwrócić uwagę?

Powinniśmy być wyczuleni przede wszystkim na zachowania naszych dzieci takie jak:

• trudności z koncentracją,
• drażliwość, niepokój,
• wzmożony lęk,
• nerwowość,
• poczucie samotności,
• zaburzenia snu,
• apatię
• brak energii
• nadmierne zamykanie się w sobie i docelowo brak chęci kontaktu z innymi,

Dodatkowo!!  – ZAOBSERWOWUJ ICH CZĘSTOTLIWOŚĆ, NASILENIE I INTENSYWNOŚĆ.